Główny Urząd Miar rozwija współpracę badawczą z Politechniką Krakowską

Umowę o współpracy podpisano w poniedziałek w Świętokrzyskim Kampusie Laboratoryjnym GUM w Kielcach. Przy okazji podpisania umowy zaprezentowano również dostarczony do kieleckiego ośrodka nowy maser wodorowy – zaawansowane urządzenie służące do generowania wzorcowych sygnałów czasu i częstotliwości.

„To rozszerzenie dotychczasowej współpracy z jednym z naszych strategicznych partnerów” – podkreślił prezes GUM prof. Jacek Semaniak. Jak dodał, GUM i Politechnika współrealizują projekty w ramach programu „Polska Metrologia”, a nowe porozumienie otwiera możliwość prowadzenia wspólnych studiów, praktyk i staży w kampusie laboratoryjnym GUM w Kielcach.

Politechnika Krakowska liczy, że dzięki współpracy studenci i doktoranci zyskają dostęp do najnowszej infrastruktury badawczej. „Mamy dobre laboratoria, ale to, czym dysponuje GUM, to XXI wiek. Możliwość praktyk i wspólnych projektów z tak kluczowym partnerem to ogromna szansa” – powiedział rektor uczelni prof. Andrzej Szarata.

Wspólnym obszarem działań będzie m.in. metrologia współrzędnościowa, czyli precyzyjne pomiary powierzchni, kształtu i wymiarów obiektów. Ma ona zastosowanie m.in. w przemyśle lotniczym, motoryzacyjnym czy elektronicznym w zakresie półprzewodników. „Możemy zejść do rozdzielczości rzędu nanometra. Współpracując z Politechniką, rozwijamy badania na poziomie światowym” – ocenił prof. Semaniak.

Dodatkowym krokiem w rozwoju GUM jest instalacja masera wodorowego – zegara atomowego wartego 2,5 mln zł, dostarczonego do Kielc pod koniec maja z USA. „To urządzenie pozwoli generować fizyczną skalę czasu UTC, czyli uniwersalnego czasu koordynowanego. Jest on podstawą funkcjonowania m.in. internetu, bankowości, giełd, telekomunikacji i energetyki” – wyjaśnił Maciej Gruszczyński, kierownik Laboratorium Nowych Technologii Czasu i Długości GUM.

Zegar osiąga dokładność wyznaczania sekundy na poziomie jednej bilionowej. Dane z urządzenia będą wysyłane do Międzynarodowego Biura Miar i Wag w podparyskim Sevres i – jeśli przejdą weryfikację – umożliwią włączenie kieleckiego laboratorium do międzynarodowego systemu czasu UTC. „Liczymy, że już w trzecim lub czwartym kwartale tego roku nasz zegar uzyska status umożliwiający jego pełne uznanie” – dodał Gruszczyński.

Dyrektor generalny GUM Piotr Ziółkowski podkreślił, że maser wodorowy to istotny element zapewnienia bezpieczeństwa państwa w zakresie czasu. Bez wiarygodnego sygnału czasu nie można skutecznie zarządzać komunikacją, reagować na cyberzagrożenia ani prowadzić nowoczesnej gospodarki.

Z nowej infrastruktury korzystać będą także studenci wydziału mechanicznego Politechniki Krakowskiej. „Rocznie kształcimy ok. 600–650 osób. Teraz nasi studenci zyskają dostęp do najnowocześniejszych technologii metrologicznych, np. w zakresie drgań czy hałasu” – zaznaczyła prof. Ksenia Ostrowska z Politechniki Krakowskiej.

Strony liczą, że wspólne działania obejmą także realizację projektów europejskich. „Mamy już dobre doświadczenia w tej dziedzinie. Teraz chcemy je rozwijać na większą skalę” – podsumował prof. Semaniak.

Świętokrzyski Kampus Laboratoryjny Głównego Urzędu Miar wybudowano przy ulicy Wrzosowej w Kielcach. Na zboczu góry Hałasa powstało osiem budynków, w tym laboratoria – akustyki i drgań, czasu i częstotliwości, laboratorium długości, masy, termometrii, metrologii interdyscyplinarnej, a także budynki warsztatów oraz magazyn materiałów łatwopalnych.

Jest to jeden z najnowocześniejszych ośrodków metrologicznych w Europie Środkowo-Wschodniej. Ma on stanowić zaplecze badawcze m.in. dla krajowych projektów innowacyjnych oraz przemysłu wysokich technologii.

Obiekt został oficjalnie otwarty we wrześniu ubiegłego roku. Koszt pierwszego etapu budowy kampusu, łącznie z zakupem aparatury badawczej, wyniósł ok. 250 mln zł. Obecnie trwają również prace nad powstaniem kolejnych laboratoriów – elektryczności oraz promieniowania.(PAP)

wdz/ agt/