Ocieplenie klimatu w Polsce: Przyczyny, skutki i prognozy na przyszłość

Ocieplenie klimatu to jedno z najważniejszych wyzwań, z którymi mierzy się współczesny świat, a których nie omija również Polska. W ostatnich dekadach przeciętne temperatury wzrosły na naszej planecie w sposób dość zdecydowany, w skali historii naszej planety a zmiany te zaczynają być w Polsce coraz bardziej widoczne. Brak mroźnych zim, coraz dłuższe, jednakże wciąż niedostateczne letnie fale, czy cykle opadowe przekształcające się w rokroczne susze stają się coraz bardziej częstym zjawiskiem. W tym artykule przyjrzymy się przyczynom oraz skutkom tej zmiany oraz zastanowimy się, czy obserwowany trend będzie kontynuowany w nadchodzących dziesięcioleciach.

Wzrost temperatury w Polsce

Wieloletnie dane meteorologiczne wskazują na systematyczny wzrost średniej temperatury w Polsce. Zgodnie z raportami Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej średnia temperatura kraju w ciągu ostatnich 70 lat wzrosła o około 1,5°C. Najbardziej jednak zauważalne są zmiany temperatur w trakcie zim, gdzie temperatury są coraz wyższe. Kilkadziesiąt lat temu zimy były bardzo mroźne, z maksymalnymi temperaturami spadającymi na poziomie poniżej -20°C, a jeszcze do niedawna zima o różnicy temperatur około 10°C z wystarczającą ilością śniegu była regułą, co przede wszystkim dotyczyło wschodnich i południowych części kraju. Obecnie takie zimy nie zdarzają się, a ciepłe zimy, panujące coraz częściej przez większość czasu stają się długą jesienią, gdzie temperatury powyżej 0°C są normą. Można zażartować, że okres zimowy w Polsce jest jak Polskie Kasyno – nie istnieje. Brak mroźnych zim wiąże się z kilkoma problemami. Z jednej strony, taka zima pozwala zaoszczędzić na kosztach ogrzewania domów, co związane jest z ograniczeniem zużycia energii. Z drugiej strony, brak mrozu ma negatywny wpływ na ekosystemy, rolnictwo i ludzi. Niezadowoleni mogą być na przykład miłośnicy narciarstwa. Aby zrozumieć to lepiej, trzeba rozumieć, że takie zimy sprzyjają roślinom zarówno tym uprawianych przez. Brak mrozu sprawia, że rośliny mniej cierpią od mrozów, ale łagodniejsze zimy sprzyjają rozwojowi szkodników i chorób gleb a niszczenie ich przez mrozy nie jest możliwe.

Przyczyny ocieplenia klimatu

Działalność człowieka jest główną przyczyną zmian w temperaturze na całym naszym świecie. Emisja gazów cieplarnianych, takich jak dwutlenek węgla “CO 2”, metan “CH 4” i podtlenek azotu “N 2 O”, doprowadza do wzrostu efektu cieplarnianego. W Polsce, jak również w innych krajach, przemysł, np. energetyka oparta na węglu, transport i rolnictwo są największymi źródłami emisji. Polska jako jeden z największych producentów węgla w Europie ma jedną z najwyższych emisji dwutlenku węgla na osobę, ponieważ węgiel był jednym z głównych źródeł energii w Polsce. Ponadto inny czynnik spowodowania zmian w klimacie jest zalesienie. Lasy pomagają w pochłanianiu dwutlenku węgla, a ich wycinka osłabia zdolność ziemskiej atmosfery do wchłaniania dwutlenku węgla. Rzeczywistość w Polsce w tej kwestii jest również niepokojąca, ponieważ chociaż dla Polski wskaźnik lesistości wzrósł niewiele w latach 80-tych, to obecnie, z powodu ekspansji urbanistycznej i inwestycji, coraz większe tereny leśne są wycinane, aby na ich miejsce powstały inwestycje. Nie można zapominać także o globalnych czynnikach, takich jak cyrkulacja atmosferyczna i oceaniczna. Polska, leżąca w zasięgu miedzi cieplnej, jest głównie narażona na cyklony i jest w pewien sposób obciążony przez globalne ocieplenie.

Czy trend ocieplenia będzie kontynuowany?

Prognozy klimatyczne pokazują, że trend ocieplania Polski utrzyma się, a nawet się nasili. Modele klimatyczne stworzone przez naukowców wskazują, że do końca XXI wieku średnia temperatura Polski może wzrosnąć o kolejne 2-4°C, w zależności od scenariusza emisji gazów cieplarnianych. To oznacza, że łagodne zimy, fale upałów czy ekstremalne zdarzenia pogodowe, takie jak burze, będą miały miejsce coraz częściej. Jednym z najgroźniejszych skutków ocieplania klimatu jest wzrost częstości i intensywności susz. Polska już teraz boryka się z brakiem wody, co znacznie się pogłębi w wyniku zmian klimatycznych. Susze przyczyniają się do uszkodzenia rolnictwa, co z kolei negatywnie odbije się na jednym z filarów gospodarki Polski, jakim jest rolnictwo, a także spadkowi dostępności wody pitnej. Oczywiście istnieją działania, które mogą pomóc w zastopowaniu trendu ocieplania. Polska, jako członek Unii Europejskiej, zobowiązała się do realizacji polityki klimatycznej, której w ramach zobowiązania spełnia redukcja emisji gazów cieplarnianych oraz zwiększanie do 2050 rok udziału odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym . Profilaktyka nakazuje zwiększanie udziału energii odnawialnej bardzo poważnie. W ciągu ostatnich lat rozbudowano energetykę wiatrową i słoneczną, pojawiło się także zainteresowanie efektywnością energetyczną i transportem. Chociaż to mocno zintensyfikowane działania, ciągle są niewystarczające by zatrzymać ocieplenie.

Podsumowanie

Ocieplenie klimatu w Polsce jest faktem, który ma swoje przyczyny w działalności człowieka oraz globalnych procesach klimatycznych. Wzrost temperatury, brak mroźnych zim i zmiany w cyklach pogodowych wpływają na środowisko, gospodarkę i życie codzienne Polaków. Prognozy wskazują, że trend ocieplenia będzie kontynuowany, co wymaga podjęcia zdecydowanych działań na rzecz ochrony klimatu. Redukcja emisji gazów cieplarnianych, rozwój odnawialnych źródeł energii i ochrona zasobów wodnych to kluczowe kroki, które mogą pomóc w ograniczeniu skutków zmian klimatycznych. Choć wyzwanie jest ogromne, odpowiedzialne działania dziś mogą przynieść korzyści przyszłym pokoleniom.